Оценка транспорта, страхование

 Уступнае слова на аткрыцці Памятнага знака нашым продкам
Паважаныя землякі, суседзі, сябры, госці, сёння ў нас такі дзень, такі час.
Сёння мы адкрываем Памятны знак нашым продкам, хто жыў на гэтай зямлі ўздоўж рэчкі Іслачы і яе прытокаў. У вялікіх і маленькіх вёсачках, хутарах і фальварках.
Хто тут нарадзіўся, працаваў, змагаўся за гэтую зямлю, хто залажыў добрыя традыцыі, хто праславіў нашу Радзіму, хто пакінуў нам культурны здабытак, захаваў гэты экалагічны куток прыроды.
У гісторыі нашых продкаў былі такія важныя падзеі, якія змянялі развіццё нашай Беларусі у барадзьбе за свой сувірнітэт і незалежнасць. Напрыклад, можна выдзяліць дзьве. Іх важна памятаць не толькі ў нас, але і ў суседніх краінах.
Перщая падзея – разгром ваярами ВКЛ на чале з вялікім князем Альгердам у 1362 годзе на «Сініх Водах» татарскіх войск траіх ханаў Залатой Арды, якія імкнуліся захапіць надоўга нашы землі і Заходняю Еўропу.
Другая – бітва на Грунвальдскім полі ў 1410 годзе над войскамі Тэўтонскага ордэна. У ёй прынялі ўзел нашы продкі на чале з вялікім князем Вітаўтам. Гэта перамога дала магчымасць больш як на 500 гадоў пазбегнуць набегаў немцаў і іх наемнікаў на  нашу тэрыторыю, а таксама на землі балтаў і ўсходніх славян.
Былі і іншыя падзеі і цяжкія гадзіны для нашых продкаў, дзядоў і бацькоў. Гэта і апошняя вайна, якая прынесла нам разбурэнне і забрала жыццё кожнага трэцяга беларуса.
Мы вітаем усіх прысутных і тых, хто не змог прыйсці сюды сёння.
Асаблівая падзяка усім, хто прымаў удзел у гэтым праекце.
- Мы вітаем супрацоўнікаў грамадскага абъяднання «Беларускую асацыяцыю экспертаў і сюрвейераў на транспарце» і яе унітарнае навукова- практычнае прадпрыемства «БАЭС», якія распрацавалі праект, аказалі фінансавую дапамогу, заплацілі па дагавору за пагрузку, прывоз і ўстаноўку гэтага вялікага каменя.
- Вітаем прыхажан Кіявецкай царквы Святой Жываначальнай Сёмухі і жыхароў суседних вёсак за ўдзел і гатоўнасць зберагаць Памятны знак.
- Вітаем грамадскае аб'яднанне Беларускі Сход спадчыннікаў за дапамогу ў распрацоўцы  ідэі Памятнага знака.
- Падзяка Валожынскаму раеннаму выканкаму  і  Пяршайскаму сельвыканкам за хадайніцтва па атрыманні згоды Міністэрства культуры на ўстаноўку і выкананне работ па гэтым праекце.
Самая вялікая падзяка тым, хто непасрэдна працаваў над стварэннем і ўсталяваннем Памятнага знака.
- Вядомаму скульптару Валер'яну Янушкевічу, нашаму земляку, родам з  Ракава, за аўтарскую распрацоўку і ліццё рэл'ефнай кампазіцыі Божай Маці з немаўляткам,  «дрэва жыцця» Беларусі, макетаў першазданнага Крыжа, арнамента і узнаўлення старажытнага шрыфта.
- Выдатнаму майстру – каменяцёсу Уладзіміру Щпакаву, з Мінска, за прымяненне новай тэхналогіі апрацоўкі самага цвёрдага каменя.
- Щырая падзяка нашым унукам Вадзіму, Таццяне і Хрысціне за выкананне цяжкай фізічнай працы па ўсталяванні ўручную падмурка пад камень і насып гэтай пляцоўкі.
Вітаем асабіста: настаяцеля Кіявецкай царквы іерэяАляксандра Базарнава за бласлаўленне праекта і дапамогу; заснавальніка арт-галерэі ў Ракаве, мастака Фелікса Янушкевіча і яго творчае сямейства; IT-архітэктара дызайнера Яўгена Лойку, супрацоўника УП БАЭС; контр-адмірала Зыгмунта Жабко – арганізатара Саюза ваенных маракоў Беларусі, аднакласніка, сябра, родам з тутэйшай вёскі Ляскоўкі, і яго сястру Ганну з сям'ёй; прафесара Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта Яўгена Савіча, аўтара многіх кніг і падручнікаў; прафесара Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта Вячаслава Рагойшу і яго навуковае сямейства – заснавальникаў музея поліэтнічнай культуры ракаўщчыны,  за каштоўныя парады ў распрацоўцы ідэі праекту.
Асабіста вітаю родных – Капустаў, Важнікаў і Камінскіх, сям'ю беларускіх Пушкіных, з Старадарожскага раёна, блізкіх з Канады, новых знаёмых - аматараў зберажэння памяці аб продках, якія прыехалі на адкрыцце Памятнага знака. Дзякуй за дапамогу ўсім, хто нядаўна пасяліўся тут: пражывае, працуе, прыязджае на адпачынак.
Хацелася б сказаць пра ажыццяўленне ідэі Памятнага знака.
Па - першае. Месца ўстаноўкі знаходзіца на скрыжаванні шляхоў нашых продкаў.
Адзін  вядзе праз Івянец у першую сталіцу Вялікага княства Літоўскага -  Навагрудак. Другі, праз Ракаў, на Мінск, далей да нашых суседзяў – на Кіеў і Маскву. Трэці, у напрамку – Галімцы, Койданава, Бярэсце – на Кракаў, а пазней у Варшаву; чацьверты – на  Люцынку і Валожын – у Гародню і Вільню.
Цяпер пра сам камень. Ён прыкаціўся да нас з далекай Скандынавіі многа вякоў таму назад. Навукоўцы знаюць з якога месца і гары ён пачынаў свой шлях.  Камень паросшы мохам. Таму  рашылі: мох не здымаць, хай расце і нагадвае пра мінулае. Знешне камень выглядае, як парус, пад ветрам – сімвал руху ўперад.
Гэта сапраўдны камень – Дзед.
Вакол каменя, брук –  круг, 5 м у дыяметры, з камянеў, прывезеных з палёў суседніх вёсак Навіны і Міжрэчча.
Зроблены насып з пяску у відзе квадрата 8 х 8 м, абкладзены дзёрнам.
Такім чынам, выкананы ўсе памеры «Залатога сячэння»: падмурак каменя –жалезабетонная пліта памерам 3 х 3 м, круг – дыяметрам 5 м і насып – квадрат 8 х 8 м. Гэта пляцоўка стала ўжо энергетычным месцам.
На камяні зроблены выявы з трох бакоў.
У цэнтры – выява першазданнага Крыжа. Кажуць, што такі Крыж нёс на Галгофу Iсус Хрыстос. Гэта адзін з Крыжоў Еўфрасінні Полацкай – Маці Беларусі.
З правага боку –  рэльефная кампазіцыя Божай Маці – заступніцы Беларусі, з немаўляткам. Аўтар выканаў ўсе кананічныя параметры  аблічча Божай Маці і зрабіў арыгінальнае афармленне.
З левага боку – рэльефная кампазіцыя двух абагульняльных тэм: «Дрэва жыцця» і «Дрэва рода нашых продкаў».
На гэтай выяве паказана сімвалічнае дрэва Беларусі – дуб, яго каранні, ствол, з сучкамі, трэщынамі, галінамі. Лічбамі на ствалу дрэва абазначаны час важных падзей у жыцці нашых продкаў і  ўстанаўленні нашай дзяржавы, пачынаючы з 11 стагоддзя. За гэты перыяд былі не толькі дасягненні, але і страты.
Гэтыя страты адзначаны адрэзанымі сучкамі ад дрэва развіцця Беларусі і трэщынамі. А далей, уверх, галіны, напоўненыя энегіяй і жыццём нашых дзен.
На пярэднім плане выява беларускай сям'і. Гэта абагульняючы вобраз трох пакаленяў: дзеда, дачкі або нявесткі і ўнука. Калі судзіць па шырыне пояса, які раней насіў гаспадар – гэта не багатая сям'я, але і не бедная. На руках у дзеда сімвал гаспадаркі – беларуская хатка, а побач – козачка і сабачка. Але няма  маладога гаспадара, яго сына, ці мужа яго дачкі. Магчыма ён на працы, а можа на вайне, ці невярнуўся адтуль. Яны чакаюць. І таму іх позіркі накіраваны на дарогу. Насцярожаны. Хтосьці ідзе. З якой мэтай,  або з навінамі? З добрымі, ці не надта? Як яго сустракаць?
Унізе, на камяні, стужка з надпісамі пад кожнай выявай. Яна такая: «Любі Айчыну сваю. Рабі Дабро. Адказвай прад Богам». Асноўная частка тэкста – кліч нашых продкаў, можа, як цяпер кажуць, ідэя. Але яна крыху змянілася, улічваючы мірную і абарончую дактрыну сёняшяй Беларусі, і заклікае рашуча рухацца наперад. Тэкст змящае ВОСЕМ сакральных слоў. З іх ТРЫ ключавыя – «ЛЮБІ, РАБІ, АДКАЗВАЙ».
Скульптар і каменяцёс выканалі гэты надпіс літарамі розных часоў жыцця нашых продкаў. Паміж літарамі аўтарскі арнамент з маленькіх кругоў – сімвалаў узвышэння, і вязі, якая ўзносіць  нас у жыцці  – да Крыжа. Як кажуць: «Кожны нясе свой Крыж».
 Вось такая атрымалася выява.
 Хто  ўжо быў тут – адчуў энергетыку каменя.
Так, што прыходзьце сюды самі, з дзеткамі і ўнукамі, абдымайце камень, дакранайцеся да Аблічча і Крыжа, атрымлівайце энергію, узвышайце  духоўнасць і радасць у жыцці.
Дзякуй за ўвагу!